Negen treden telt de transformatiemeetlat Jeugdhulp in de Regio Groningen. Tien gemeenten telt onze provincie, waarbinnen gezamenlijk wordt opgetrokken. In deze serie interviews laten we tien leidinggevenden reflecteren op het onderdeel, dat volgens hen de meeste aandacht verdient. Elke gemeente haar eigen stem. Zijn we op de goede weg, of niet? Is daar überhaupt een zinnig antwoord op te geven? Hoe eensgezind zijn we nog, als de kosten de middelen ruim overstijgen?
Harrie Koning is als directeur van de gemeente Westerkwartier mede verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdhulp. De overheveling van die jeugdhulp naar de gemeenten in 2015 blijft een goede keus. Daarover geen twijfel, maar: “We moeten niet de illusie hebben, dat we als gemeente in ons eentje alle problemen kunnen oplossen, daarvoor is de problematiek te divers en complex. We proberen aan de voorkant de hulp beter te regelen, zodat er minder nodig is aan de achterkant, als problemen uit de hand zijn gelopen. En nee, ook al gooi je er nog een paar miljoen extra in, dat is misschien fijn, dan kun je wat meer doen; maar geld, meer middelen, brengt de oplossing niet persé dichterbij.” Harrie kan het weten, hij gaat als directeur ook over de financiën. Een gesprek over het versterken van de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid, als focus binnen de gemeente Westerkwartier.
Hulpverleners dichterbij
“Als gemeente financieren wij de Ondersteuner Jeugd & Gezin (OJG), die inmiddels bij veel huisartsen is gestationeerd. Een opgeleid hulpverlener, die meer kennis en tijd heeft voor ouders en hun kinderen. Je hoopt zo problemen vroegtijdig te signaleren en ondervangen. We hebben daar binnen het Westerkwartier nog geen exacte cijfers over, maar inhoudelijk zijn de geluiden positief. Kinderen worden eerder en sneller geholpen. Er zijn minder doorverwijzingen naar de gespecialiseerde GGZ. Dus zetten we in op het verbreden en versterken van dit netwerk. Investeren in de kwaliteit van de OJG, en intensiveren van de samenwerking tussen OJG-ers en onze consulenten. We rekenen erop dat enthousiaste huisartsen hun collega’s overtuigen van de meerwaarde, zodat de inzet van de OJG zich als een olievlek uitbreidt. Vanuit dezelfde gedachtegang werken er nu jeugdhulpverleners binnen de muren van elke school, zowel binnen het basisonderwijs als het middelbaar onderwijs. Dichtbij de bron, vrij toegankelijk, een laagdrempelige voorziening, waardoor je problemen vroeg kan signaleren en oplossen.”
Comeback van de gezinsverzorgende
“In 2021 zijn we een pilot gestart met de gezinsverzorgende. Iemand die met regelmaat in huis komt en binnen het gezin meedraait en meehelpt. Het gaat om gezinnen die vastlopen of dreigen vast te lopen, zowel in praktische zaken als het huishouden, als met de opvoeding van de kinderen. Rust, reinheid en regelmaat weer terugbrengen, dat is de basis. Helemaal niet nieuw, eerder een functie die onterecht was afgeschaft. Nieuw is misschien wel de erkenning, het belang dat we zien in deze meest concrete en praktische hulp. De verzorgende is mbo-plus opgeleid. Praktisch, maar ook sociaal vaardig. Een paar handen erbij in de huishouding kan een gezin ontlasten, er komt weer wat lucht in de omgang en opvoeding. De gezinsverzorgende ziet wat er zich binnenshuis afspeelt, weet wat er nodig is en helpt met raad en daad. Ze biedt concrete handvatten voor ouders in de opvoeding. Tegelijk is ze alert, weet ze wanneer andere professionele hulp noodzakelijk is. Aansluiting op die hulp, binnen en buiten de gemeente is dus een belangrijke schakel.”
De gemeenschap als basis
“Na aanbesteding is het welzijnswerk in 2019 in het Westerkwartier aan de Tintengroep toegekend. Als ‘Sociaal Werk De Schans’ zijn zij verantwoordelijk voor de basisondersteuning, de algemene voorzieningen die we zo gericht mogelijk over de meer dan 40 dorpen en kernen binnen onze gemeente toegankelijk houden. Geen toevallige keus. De visie van de Tintengroep sloot nauw aan bij de behoefte en doelstellingen van de gemeente Westerkwartier. We hebben de middelen niet om in elk dorp of buurtschap een professional neer te zetten. Veel werk zal door vrijwilligers moeten worden verzet. Gelukkig is in veel dorpen die gemeenschapszin nog levend. Waar mensen dichtbij elkaar wonen, kijken ze mogelijk sneller naar elkaar om. Die gemeenschapszin ondersteunen en versterken, welzijn in samenhang organiseren, dat is de opdracht aan De Schans. Zij zijn verantwoordelijk voor het maatschappelijk werk, het buurt- en jongerenwerk en de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers. Zij doen dit vanuit het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, een filosofie, die ervan uitgaat dat mensen het best zelf weten hoe ze willen leven, hoe ze grip kunnen houden op hun eigen leven, de kwaliteit van hun bestaan. De inzet van de professionals is er op gericht om die eigen kracht binnen een gemeenschap te versterken en verbinden, individueel en collectief.”
Integraal werken
“Binnen de eigen organisatie hebben we het roer ook omgegooid. Anders dan bijvoorbeeld de gemeente Groningen, zijn de consulenten die beslissen over hulp en voorzieningen vanuit de WMO, Werk en Inkomen en Jeugd nog in dienst van de gemeente. We kijken hier hoe we meer integraal kunnen werken. Dat onze inwoners niet voor elke aanvraag naar een andere consulent moeten om opnieuw het verhaal te doen. Binnen AIN, Alles In Een, hebben we die integrale aanpak vastgelegd: een gezin, een plan, een regisseur. Voordeel is dat je in één contact kan zien en regelen wat er nodig is, en tegelijk kan kijken wat mensen, met hulp van hun netwerk, zelf willen en kunnen doen. We doen ons best en tegelijk heeft zo’n ingrijpende verandering tijd nodig. De samenleving is ook minder maakbaar dan we geneigd zijn te denken. Voor steeds meer mensen wordt die samenleving ook te ingewikkeld. Ondersteuning zal altijd nodig blijven. Soms tijdelijk en dan kan een gezin weer verder. Soms alleen om de schade te beperken. We kunnen in dit werk geen garanties geven.”